Satur9Bij Tamara van Meer dan mama zag ik deze vragenlijst: over mijn einde. Omdat we toch al in grafstemming zijn door de covid-maatregelen (sorry, ongepast grapje), ik het hier donderdag al over begraafplaatsen had en we vandaag 1 november zijn, neem ik deze vragenlijst graag over.
Ik heb daar namelijk wel al over nagedacht, over wat ik wil als ik dood ga. Gebeurt al eens als je net iets teveel mensen in je dichte omgeving ziet doodgaan, én als je zelf al eens zwaar ziek geweest bent. Toen Lies hier nog woonde, praatten we hierover soms zelfs aan tafel, over welke muziek we willen op onze begrafenis, waar we begraven willen worden, enzovoort. Dus, hierbij de vragen van Tamara en mijn antwoorden.
1. Wil je begraven worden of gecremeerd?
Ik wil gecremeerd worden. Eigenlijk zegt het me allebei niks, begraven of cremeren, dus kies ik maar wat het minst belastend is voor het milieu. Denk ik toch.
2. Als je kiest om begraven te worden, hoe ziet je kist eruit? Als je kiest om gecremeerd te worden, waar mag je as naartoe?
Meneertje Mertens noch ik zien het zitten om de as van de ander in huis te hebben. Ik wil zelf ook niet dat mijn as op een schouw hier in huis staat. Ik wil dat de urne met mijn as begraven wordt, in een klassiek graf. Zodat wie dat wil, ook eens kan langskomen om een praatje met me te maken. Op het kerkhof. Niet bij ons thuis. Ze mogen bij ons thuis langskomen om met Meneertje Mertens een praatje te maken. Niet met mijn as.
Ik zou trouwens graag op Campo Santo begraven worden. Zolang we hier wonen geen probleem, als we verhuizen misschien wel.
3. Welk liedje mogen ze afspelen op je begrafenis?
De eerste twee die altijd bij mij opkomen, zijn Eulogy van Tool en Four Seasons in One Day van Crowded House. Ik heb daar trouwens ooit al eens een blogpost over geschreven, en een playlist gemaakt op Spotify. Yep, goed gezien, mijn begrafenis zal een béétje lawaaierig zijn bij momenten.
4. Wil je een herdenking in een kerk of in een andere setting?
Andere setting. Liefst geen kerk. En al helemáál geen kerkelijke dienst. Een crematorium, zeker? Hoewel ik dat altijd zo’n steriele ruimten vind.
5. Wat wil je dat ze over je zeggen tijdens de herdenking?
Daar wil ik zelf niks in te zeggen hebben. Laat mijn gezin maar beslissen wat er over mij gezegd moet worden, en wie wil, mag zelf een tekst voorlezen. Het mag gerust een heel persoonlijke plechtigheid worden.
6. Wat zou je zelf willen zeggen, mocht je kunnen?
Treur niet teveel om mij. Vergeet me niet, denk aan mij, gedenk mij, vertel mijn kleinkinderen over mij, maar treur niet. Leef.
7. Heb je een testament?
Nee.
8. Mocht je een gedenksteen willen plaatsen, wat mocht er dan opstaan?
Kweenie. Ik vind dat eigenlijk een beetje belachelijk, grafteksten. Doe gewoon maar mijn naam en geboorte- en sterfdatum.
9. Hoe ziet de koffietafel eruit?
Oei. Eenvoudig. Eigenlijk niet met eten. Meer iets receptie-achtig, of is dat idioot? Dat Meneertje Mertens zelf maar beslist wat hij daarvoor wil. Maar voor hij zegt: niks, dat toch ook niet. Al is het ergens samen een glas (hoeft niet persé alcoholisch te zijn) drinken.
10. Ben je bang voor de dood?
Ha, nog een heavy vraag als uitsmijter. I love it. Ik ben de laatste jaren geëvolueerd naar: neen, niet meer. Ik hoop wel dat ik een zachte en waardige dood mag sterven. En dat ik zoveel zou missen van de evolutie van mijn kinderen en kleinkinderen, daar krimpt mijn hart van samen. Maar bang van de dood? Neen.
Nog kandidaten om deze lijst eens in te vullen?
(de foto’s bij dit blogbericht maakte ik afgelopen voorjaar tijdens een rondje Campo Santo in Sint-Amandsberg bij Gent)
Ook dit hoort bij het leven…Ik heb daar ook al een en ander over geschreven in één van mijn 1000 vragen. Deze ga ik ook eens bekijken.
Blijf nog maar een lange tijd bij ons. 😊
Jij bent ook een baken voor mij 💜😘
En jij bent toch wel één van de liefste mensen die ik ken, ik ben zo blij dat wij elkaar toevallig tegen het lijf gelopen zijn. Een ongelooflijke meerwaarde in mijn leven. Ik doe mijn best om nog lang bij jullie te blijven 🙂
Daarover heb ik wel nagedacht. Zie https://djaktief.wordpress.com/2019/11/26/denken-jullie-wel-eens-aan/
Ik vind het belangrijk, om daarover te denken. Het hoort nu eenmaal ook bij het leven.
Wat leuk dat je de vragenlijst ook ingevuld hebt! Zijn inderdaad gans andere antwoorden dan die van mij. Nu ik het zo bij iemand anders lees, vind ik het toch best wel creepy, haha.
Maar eigenlijk ook niet hè. De dood hoort bij het leven. Misschien ben jij nog jong om daarover te denken, maar je bent er ook wel al mee geconfronteerd.
Ik heb al een en ander op papier gezet voor mijn naasten. Maar eigenlijk, als het zover is, dan weet ik het zelf toch niet meer en dan vind ik dat zij moeten doen wat zij voelen. Zíj moeten er tenslotte mee verder.
Er zijn een aantal dingen die ik belangrijk vind, en waarvan ik wil dat ze het weten. En als ze weten wat ik wil, neemt het ook wel een paar kopzorgen en nodeloos gepieker weg. Muziek vind ik belangrijk genoeg om mijn stempel op te drukken, hoewel ik langs de andere kant gewoonweg wéét dat ze nooit muziek zouden kiezen waar ik niks mee heb. Maar er zijn inderdaad dingen die de nabestaanden moeten kiezen, omdat ik er dan toch niet meer ben 🙂
Wat een beladen onderwerp eigenlijk. Ik word er helemaal niet goed van. En toch heb ik hem zelf ook even ingevuld.
Ik heb het door de jaren heen steeds minder moeilijk gekregen met over dit soort dingen te praten. Vroeger werd er door de gezinsgenoten ook al eens op gereageerd van “zeg, daar wil ik niet aan denken”, maar bij ons is het toch een minder beladen onderwerp geworden.
Ik ben benieuwd naar jouw antwoorden 🙂
Mijn moeder en ik grapten er vroeger vaak over. Beetje zwarte humor was ons niet vreemd.
En dat vind ik dus écht leuk!
Vragen gestolen en ook ingevuld.
Fijn 🙂
Ik denk dat ik hem eens overneem, lang geleden dat ik dat nog eens deed…
Doen 🙂
Prachtig kerkhof in St.Amandsberg. Zijn we ooit eens geweest voor de begrafenis van ‘nonkel Frans’. Ik herinner me dat het zodanig groot is dat we er een stuk met de auto zijn in gereden.
Akelige vragenlijst die ik liever aan mij laat voorbijgaan. Vooral de vraag ‘bang zijn van de dood’ vind ik zo’n valse. Natuurlijk is iedereen bang van de dood. Misschien nog niet als er niks aan de hand is, als ze super gezond zijn,…, maar hoe meer het dichterbij komt, duidelijker wordt dat het eraan komt, hoe verschrikkelijker de gedachte wordt.
Het is een prachtig kerkhof. Ik heb er mijn hart een beetje verloren 🙂
Call me crazy, maar ik denk daar toch wel over na. Is niet de eerste keer dat ik ermee bezig ben.
Ik ben in de loop der jaren mijn angst voor de dood verloren. OK, je weet niet wat er zal gebeuren. Maar ik denk altijd: het is al zoveel mensen overkomen. Waarom zou ik bang zijn. Wat niet wil zeggen dat er geen andere dingen me angst inboezemen. Ik wil mijn kinderen zien evolueren, mijn kleinkinderen zien opgroeien. Ik vraag me af hoe Meneertje Mertens het zou stellen zonder mij. Ik zou zoveel missen. Dat wel. Maar angst voor de dood, niet echt meer.
Paul, dan ben je toch niet bang voor de dood op zich. Dood is dood. Wat eraan vooraf gaat, ja, daar ben ik ook bang voor.
Het is dat wat ik bedoel!
Dan begrijpen we mekaar.
Inderdaad, goed omschreven.
Ik ben ‘dood’sbang. Wie weet waag ik me aan de vragenlijst?
Graag. Want nu wil ik wel het waarom achter die ‘dood’sbang kennen. Als ik zo indiscreet mag zijn.
Wellicht het gruwelijke overlijden van mijn zus, bijna 40 jaar geleden. En toch tril ik nog als ik eraan denk. Ik schreef er een blogje over, ook al enige tijd geleden. Het was de eerste keer dat ik er KON over schrijven
Ik stuur je een mailtje.
Vanuit mijn kist heel hard ‘Zet die plaat af’ roepen bij het horen van Tool 😄. Ik word een beetje zenuwachtig van de intro.
We hadden het er gisteren nog over met de burenbubbel. Ik las ergens een artikel over het laten weten aan jouw naasten wat je wil als je sterft of stervende bent, omdat er verrassend veel naasten dat eigenlijk niet weten. De buurvrouw vond dat jij als dode het toch niet meer weet en dus de afscheidnemenden mogen doen wat ze willen. Ik zou het echt niet op prijs stellen moest de man des huizes ineens een hele show voorzien in de kerk (maar dat doet ie niet, tenzij hij door de hand gods geslagen wordt). Ik vind het dus wel belangrijk dat er rekening mee wordt gehouden, met die wensen.
De intro heeft me nooit geïrriteerd. Ik ben me er zeer van bewust dat sommige van mijn muziekkeuzes nogal “onbegrafenisachtig” zijn en zelfs kunnen irriteren, maar so be it 🙂
Ik denk er voor de rest zo’n beetje hetzelfde over als jij. Ik neem aan dat men ook wel zou weten dat ik liefst geen katholieke begrafenis wil.
Maar bijvoorbeeld ook dit: Meneertje Mertens is afkomstig van een plek die toch wel een eind weg ligt van waar we nu wonen. Ik vroeg me dat af, wil hij hier begraven worden, of daar? Het geeft me rust dat ik weet wat hij daarin wil. Zodat ik niet in getouwtrek daaromtrent kan belanden. En doe wat hij wil.
Ik denk er ook soms over na, zeker omdat er onlangs iemand in de familie overleden is die jonger was dan ik… Dat stemt echt tot nadenken. Soms ga ik naar een begrafenis en denk ik: dat wil ik niet, of net wel. Maar het is heel vaag allemaal. Angst heb ik op zich niet, maar wel angst om zwaar ziek te worden en af te ziek, dat dan weer wel.
Het is dat soort dingen dat je uiteindelijk aanzet tot nadenken daarover. Het meemaken. Aan den lijve ondervinden dat het leven eindig is. Nu denk je nog in vage termen, maar dat zal zich wel gaan concretiseren.
Die angst voor ziekte en behoeftig worden, dat heb ik ook wel. Maar dat is nog iets anders dan bang zijn voor de dood, vind ik.
Af te zien, bedoel ik…
Ik vind het zo moedig dat je dit zo nuchter kan beantwoorden. Ik vind dat heel moeilijk. Net als omabaard heb ik doodsangst. Het niets, het donker… brrrr…. Zelfs vorige nacht kon ik gewoon niet slapen van de angst omdat het zo stil is en zo donker. Wat kinderachtig hé. Maar het is er gewoon. Er moet altijd een lichtje aan als ik slaap. Mocht ik weten dat er een beetje licht en lucht wordt binnengelaten na mijn dood, dan zou ik niet zo bang zijn. Dat afsluiten van licht en lucht boezemt mij geweldige angst aan. Daarom zou ik het liefst ergens in open lucht worden gelegd. Laat mij dan maar opvreten door gieren of op zo’n brandend bed de zee of een stroom opduwen. Dat lijkt me ook wel wat. Wat jammer dat het hier niet kan.
Angst is een vreselijk, onredelijk beest hè. Die angst, je kan dat niet verklaren, je kan dat niet rationaliseren, die is er, en die laat zich niet wegpraten. En die angst staat nuchter nadenken over het onderwerp in de weg. Ik vind het eigenlijk wel vergelijkbaar met hoogtevrees of claustrofobie.
Ja, ik word heel claustrofobisch in het donker.
Ik had dat vroeger ook, maar ben daar wat over gegroeid. Nog steeds claustrofobisch in kleine ruimtes, maar in het donker niet meer. Integendeel, ik vind het schitterend als ik kan slapen op een plaats waar het zo aardedonker is dat de gordijnen niet dicht moeten. Dan slaap ik oh zo goed. Met licht slaap ik onrustig.
Ik herken me in je woorden B!
Eigenlijk ben ik ook blij dat ik niet alleen ben, hoewel jammer voor jou 🙂
Maar veel mensen begrijpen me daarin niet. De eindeloosheid van het niets, ik word daar zo angstig onder.
We delen dezelfde angst. Toch is het fijn te weten dat je niet alleen bent daarin.
Ik begrijp het wel. Ik ben helemaal niet gelovig en geloof nergens in (wel in de liefde, gelukkig), en soms vind ik dat leeg. Soms vind ik dat ik iets mis. Soms vind ik dat ik het mezelf echt moeilijk maak.
Maar tegelijk stemt het me rustig. Het feit dat er niets is na de dood. Niets om naar uit te kijken, maar tegelijk ook niets om bang voor te zijn. Schrik te hebben, zal ik het wel goed genoeg gedaan hebben om… ?
Ik hoop wel dat ik geen gruweldood hoef te sterven. Maar volgens mij is dat niet bang zijn van de dood. Dat is bang zijn van hoe je gaat sterven. Ik word ook verdrietig van het feit dat ik mijn kleinkinderen niet zou zien opgroeien. Maar dat is ook niet bang zijn van de dood. Dat is angst voor het gemis.
Maar de angst zoals B en jij die omschrijven, neen, die ken ik niet meer. In al die jaren dat ik wat teveel mensen die ik goed kende heb zien overlijden, en zelf ook ziek geweest ben, heb ik die angst kunnen overwinnen.
Wij hebben het hier samen ook wel eens over gehad. Het belangrijkste is dat we op hoofdlijnen wel van elkaar hoe we het graag willen dat het afscheid er uitziet en wat voor muziek er gespeeld moet worden. Maar bepalend zal waarschijnlijk zijn hoe je komt te overlijden.
Dat is zo. Ik vind het wel rustgevend dat ik ook voor mijn partner bepaalde dingen weet. De hoofdlijnen, inderdaad.
[…] lees bij een ander, om de persoon achter het scherm beter te leren kennen en begrijpen. Toch heeft Anne me hier kunnen ‘bekoren’, een woord met een vreemde bijklank bij dit onderwerp.De […]
Zwaar onderwerp.
Ik ben er wel bang voor.
En word ook verdrietig bij het idee dat ik mijn kinderen, de kleintjes, Hans, mijn familie dat ik die nooit meer zal zien.
Ander onderwerp !
Ik moet zeggen, ik ben blij dat ik daar gewoon over kan praten.
Oh, ik kan er ook over praten, maar denk er liever niet teveel over na.
Je hebt me overgehaald, ook al vind ik dit een vreselijk moeilijk onderwerp. Ik ben blij dat je de aanzet gaf.
Dat vind ik heel fijn om te lezen 🙂
[…] Ik vond dit stokje bij Oma Baard. die het op haar beurt vond bij Satur9 […]
[…] navolging van Satur9’s World en Vief: over mijn […]
Ze weten wat ze met mij moeten doen als ik aftakel. Dat is belangrijk. En ook hoe het moet erna.
Prachtige begraafplaats met mooie graven Campo Santo.
Dat is inderdaad ook heel belangrijk.
Campo Santo is prachtig, zeker weten.
Omdat omabaard eerder in mijn linken lijstje staat heb ik dit lijstje dus al gezien en in grote lijnen dáár mijn idee erover neer gezet. Kan hier nog aanvullen dat ik wél een testament heb, Daar kom je eigenlijk niet omheen als je een koophuis bewoon en je dus het risico kán lopen het huis te moeten verkopen om de kinderen hun erfdeel uit te betalen als er nog een flinke hypotheek op zit.
Dat is bij ons geregeld met een huwelijkscontract en levensverzekering.
Hoe maakt niet uit, áls het maar geregeld is al wordt dat minder belangrijk naarmate je ouder wordt omdat de hypotheek dan meestal grotendeels afbetaald is. Ik zou nu genoeg extra hypotheek op kunnen nemen om de kinderen hun erfdeel uit te betalen maar dat verhoogd dan wél de maandlasten voor me. Iets dat nu de rente zo laag staat ook nog zou kunnen maar het inkomen gaat meestal wel omlaag na de dood van een partner dus als de rente wél hoog zou staan kan dat een probleem zijn.
is dat wel zo dat een crematie minder belastend voor het milieu is?? Bij een begrafenis heb je toch gewoon kist en schop en een grafzerk nodig? Bij een crematie een kist, een urne, een oven die heet moet branden (en transport naar de paar crematoria) en eventueel kleinere grafzerk.
mijn man kan het echt niet schelen wat er gebeurt als hij dood is omdat hij van het principe is dat het enkel voor de overlevenden van belang is, dat hij er niet meer is. Ik zou wel kerkelijke begrafenis willen, dat troost me. ‘k vind de symbolen en rituelen heel mooi.
Dat er nu zoveel uitvaarten zijn met een minimum aan mensen, dat vind ik vreselijk. Zo schrijnend.
Blijkbaar is het zo dat de kist en zo ook wel behoorlijk milieubelastend zijn. Maar ik las achteraf inderdaad dat crematie niet noodzakelijk minder milieubelastend is. Maar goed, ik hou het toch bij crematie.
Ik vind dat je uitvaart wel niet haaks mag staan op jouw leven en jouw opvattingen. Dus van de grote lijnen (zoals jij zegt dat je een kerkelijke begrafenis wil) vind ik toch dat ze de wensen van de overledene mogen beantwoorden. De invulling van de details… vind ik minder belangrijk en idd de nabestaanden moeten ermee leven, de overledene niet.
Ik vind begrafenissen in deze periode ook schrijnend triestig. Ziek zijn, overlijden, begraven worden nu… vreselijk.
mijn redenering ivm milieuvriendelijkheid is dat je bij crematie alles nodig hebt wat je bij begrafenis nodig hebt maar nog meer. Je moet ook voor crematie een kist hebben eh. (wat ik in feite pijnlijk veel geld vond om dan in de fik te steken)
Ik dacht eerder in termen van de, euh, restfractie 🙂
Ik ben er wel zeker van dat ik fout kon zitten met mijn gedacht over dat milieuvriendelijk hoor.
Denk dat ik in de stipulaties voor mijn begrafenis ga zetten dat ze de goedkoopste kist mogen nemen om in de fik te steken.