La Cambe, 9 september 2024, Duitse oorlogsbegraafplaats
We bezochten tijdens onze vakantie verschillende oorlogsbegraafplaatsen. Ook onlangs bezochten we een oorlogskerkhof in Calais. Zoals altijd zwaar onder de indruk van de vele mannen, jong en ouder, die sneuvelden voor vrede, voor ons, voor onze samenleving. En toen vroeg ik me af: stel dat die mannen zouden kunnen opstaan uit de doden. En zien hoe het vandaag is in de wereld. Met Trump, met Poetin, met extreem-rechts. En bij ons in ons land. Met extreem-rechts dat steeds meer getolereerd wordt. Met Theo Francken als minister van defensie. Wat zouden die mensen daarvan denken? Zouden zie zich afvragen waarom ze gestorven zijn? Waarom hun ouders, broers en zusters, echtgenotes, kinderen… zoveel verdriet gehad hebben? Waarom? Laten we niet vergeten.
Wat worden deze begraafplaatsen allemaal meticuleus onderhouden. Door gemeentepersoneel, en door vrijwilligers.
Geef de gesneuvelde soldaten, de namen en leeftijden, het onvatbare van een dode, geef die een gezicht. Het raakt dan nog zoveel harder.
Verdriet. Doet denken aan het Treurend Ouderpaar van Käthe Kollwitz in Vladslo.
Colleville-sur-Mer, 9 september, Amerikaanse oorlogsbegraafplaats
Omaha Beach.
Onze bezoeken aan en foto’s van deze begraafplaatsen zijn altijd bedoeld als eerbetoon aan de gesneuvelde soldaten. Ook aan de gesneuvelde Duitse soldaten: het merendeel van hen waren ook maar mannen die bevelen uitvoerden.
Je beelden ontroeren me. En datzelfde blijft gebeuren. Achter elk graf ligt een mens. Een mens met een naam, met familie. Familie die moet missen, omdat macht een constante blijft in het mensbeeld
Het blijft beklijven. Toen wij op de begraafplaats van Vladslo liepen, hield ik het niet meer droog.
Ja, wat zouden deze gesneuvelde jonge mannen zeggen als ze konden terugkomen. Niet te geloven dat er zijn die deze gruwel vergeten.
Je maakte prachtige foto’s op de begraafplaatsen.
Ik ben ook op die begraafplaatsen geweest. Het is boeiend te zien hoe verschillende landen met hun oorlogsdoden omgaan. Bij de Amerikanen staan de kruizen rechtop en fier in het gelid, bij de Duitsers liggen ze klein, donker en somber op de aardbodem. Andere stijlen, hetzelfde verdriet.
Ik zei het vandaag nog tegen de echtgenoot, dat er precies toch iets misgaat qua geschiedenislessen tegenwoordig. Het lijkt alsof het te lang geleden is, dat niemand nog de parallellen ziet met wat er nu aan het gebeuren is overal. Ik snap het echt niet.
een foto om stil van te worden en die tot nadenken stemt
De foto’s van Omaha Beach herkende ik onmiddellijk. Juni vorig jaar was ik daar ook. Indrukwekkend.
Met die laatste zin ben ik het helemaal eens.